Filosofie maakt het gewone soms duizelingwekkend verrassend en het ongewone verbazingwekkend eenvoudig. Voor iedereen die durft te denken. Voor wie lastige vragen niet schuwt en verrassing zoekt van onverwachte inzichten. Filosofie onthult raadsels die je nooit had verwacht. Het meest vanzelfsprekende kan, bij even nadenken, mysterieus blijken te zijn. Dat maakt filosofie zo leuk.
Filosofie & Filosofisch gesprek in Bergen op Zoom
Het filosofisch gesprek in Bergen op Zoom is een laagdrempelig initiatief. We proberen om filosofie voor iedereen toegankelijk te maken. De bijeenkomsten verlopen op een ongedwongen manier. Deelnemers krijgen op elk moment inspraak in de opzet en structuur van het gesprek en zijn bijgevolg ook zelf verantwoordelijk voor het verloop van de sessie. Een moderator waakt er ondertussen over dat de volgende doelstellingen niet uit het oog verloren worden.
In een filosofisch gesprek…
formuleren we filosofisch vragen, die we ter stemming voorleggen en samen onderzoeken;- leren we op een filosofische manier over onszelf reflecteren en krijgen we op die manier inzicht in onze eigen opvattingen en overtuigingen;
- wordt telkens opnieuw een goed evenwicht tussen een ontspannend gesprek én de nodige filosofische diepgang gezocht;
- raken we geleidelijk aan vertrouwd met een andere manier van denken en vragen stellen;
- krijgt iedereen een forum om te filosoferen en vrijuit te spreken zonder voorwaarden op vlak van kennis en opleiding;
- staat filosofisch vaardig zijn voorop en niet het tentoonspreiden van kennis;
- zijn de deelnemers bereid om een gezamenlijk onderzoek te voeren;
Dit betekent dat het antwoord op de uitgangsvraag geen doel op zichzelf is. We eindigen vaak met meer vragen dan antwoorden. Het gemeenschappelijk reflecteren is zeker even belangrijk. De deelnemers gaan een dialoog aan, geen discussie. Met andere woorden: We trachten naar elkaar te luisteren, geduld te betrachten en een vragende attitude aan te nemen. We proberen onszelf en anderen beter te begrijpen.
Filosofisch onderzoek?
Gezamenlijk onderzoek betekent ook dat deelnemers bereid zijn om een aantal vooronderstellingen die we in het dagelijkse leven allemaal hanteren op te schorten. We proberen evidenties in vraag te stellen, zijn bereid om vaste denkpatronen te doorbreken en durven ons te verwonderen over ‘het gewone’. Argumenteren gebeurt bij voorkeur aan de hand van concreet onderzoeksmateriaal uit de dagelijkse ervaring. Abstracte formuleringen bemoeilijken het onderzoeksproces eerder dan het vooruit te helpen.
Filosofie … het aspect filosofisch gesprek
In een filosofisch gesprek toetsen we deze doelstellingen telkens opnieuw aan hun haalbaarheid en moet er ook ruimte zijn voor het aspect plezier en spontaniteit. Dit betekent dat een filosofisch gesprek een “light” versie is van een socratisch gesprek waarbij de focus en filosofische correctheid veel strenger worden bewaakt. Deelnemers moeten de kans krijgen om de hogergenoemde vaardigheden op hun eigen tempo te verwerven.
In een filosofisch gesprek komt Socrates voornamelijk in volgende aspecten om het hoekje kijken:
- Het gaat om een vorm van ‘filosoferen op de agora’, filosoferen ‘met het volk’.
- De moderator probeert vooral de wijsheid van de deelnemers zelf op tafel te brengen en blijft zelf inhoudelijk op de achtergrond. Dit is vergelijkbaar met de demaïeutische (verloskundige) techniek van Socrates.