ANGST!

Tijdens onze bijeenkomst van 23 februari 2020 vertelde Karel over de wens van de initiatiefgroep en de moderatoren om extra voeding te geven aan de maandelijks gestelde vragen. We verstrekken daartoe een gedicht of tekstje dat inspiratie kan bieden voor een volgende bijeenkomst (is uitgedeeld en staat nu ook helemaal onderaan). Tevens zal de moderator meer ondersteuning bieden bij het formuleren van de (filosofische) vragen aan het begin van de bijeenkomst.

Uit de ingediende vragen werd ‘Wat is angst?’ gekozen. Iedereen ervaart wel eens angst, maar wat is het eigenlijk? Zoeken naar het tegenovergestelde biedt vaak uitkomst, zo werd ook nu opgemerkt: veiligheid, geborgenheid, liefde, geluk, durf of moed, iets durven doen, onbevangen zijn. Ze rolden zo ‘over tafel’! Is ‘angst’  een momentopname? Maar met de aanvulling van ‘het vertrouwde tegenover het vreemde’ werd aan angst een structurele status gegeven. En ja, ook nu de suggestie:  ‘controle’ is hét hulpmiddel: als je controle hebt over de situatie of over je gevoelens kan er géén sprake zijn van angst! Van diverse zijden werd ‘maar we zijn vluchtdieren’  ingebracht. ‘Controle is een illusie’ werd ook gesteld…dat is al in een eerdere bijeenkomst ook benadrukt.

Angst is individueel en komt voort uit je verleden, je ervaringen, opvoeding is vrij algemeen het gevoel. Angst is ook een instinct dat hoort bij vechten of vluchten benadrukt een deelnemer. Het heeft ook echt nut om tijdig gevaar te onderkennen en te kunnen vluchten. Het is daarmee een van de basisgevoelens van ons bestaan, voortdurend aanwezig en gevoed door verandering. Verandering op de korte termijn – bv. een plotselinge bedreiging- of verandering die je ziet aankomen, waarvan je vreest dat die verandering je huidige bestaan (waar je vrede mee hebt) gaat bedreigen.

Zonder angst maak je makkelijk verkeerde keuzes, merkt iemand op. Angst maakt je bewust van de situatie waarin je verkeert.  Je kunt angst verminderen door je situatie veiliger te maken, maatregelen te nemen die rust (lijken te) brengen. Dat kan ten koste gaan van anderen! Maar angst hoort bij ons en uiteindelijk is onze angst een fundamentele ‘angst voor de dood!’ Die illusie van controle is een poging al het bedreigende uit te stellen. En ook heel deskundig: ‘Je amygdala (centrum van je hersenen) is je noodweerfunctie, daar zetelt je angst, feitelijk je overlevingsproces.’’ Angst hoort gewoon bij onze ontwikkeling (evolutie)’, werd weer door een ander aangevuld. We leren ook door angst, elke angstige situatie wordt opgeslagen en gaat ons denken en handelen de volgende keer mee bepalen. Het hoeft niet levensbedreigend te zijn, wordt gesteld. Als je geen overzicht hebt, levert dat ook gevoelens van angst op. Je kunt ’t onrust noemen, maar feitelijk is het angst.

Angst kan heel verlammend werken. Als angst je geheel beheerst, wordt het ziekelijk. Een fobie is daarvan een voorbeeld. ‘Voorzichtigheid’  wordt ook gezien als een uitvloeisel van angst, maar ook ‘een gevoel van onbehagen’ hoort daarbij. Angst is dan ook zowel bewust als onbewust aanwezig, zo is men van mening, zonder angst is niemand. Die stelling krijgt gelijk reactie met verwijzing naar boeddhistisch monniken die door hoge concentratie ‘boven de angst uitstijgen’ (of groeien).

Risico’s zijn er overal, dat is onontkoombaar. Rationeel moet je angst toch kunnen plaatsen? Maar dat is niet zo, wordt opgemerkt. Zo is autorijden erg gevaarlijk, maar zo ervaren we dat niet. Hoog boven aan de rand van een hele stevige toren staan, boezemt wel angst in. Het heeft ook alles te maken met onze fantasie, want je maakt van het gevaar een voorstelling. Maar het is ook voor iedereen verschillend en naast opvoeding mogelijk ook wel genetisch bepaalt. In onze opvoeding zie je dat sommige opvoeders angst als opvoedingsmiddel gebruiken (dreigen) en inmiddels weten we dat een positieve benadering juist angst-vermijdend is.

Aanwezigen: 23

Moderator: Jap Voorbraak

Ingebrachte onderwerpen: Wat is angst? Ben ik meer dan mijn lichaam? Werkt de mens aan zijn eigen ondergang? Is het nodig om in hokjes te denken? Hoe worden we toleranter? Wordt de toekomst beter of slechter? Is liefde hechten of onthechten?

Tijdens onze laatste bijeenkomst is onderstaande tekst (gedicht) uitgedeeld:

Je hebt iemand nodig stil en oprecht, die

als het er op aankomt voor je bidt en vecht.

Pas als je iemand hebt,

die met je lacht en met je grient, dan

kun je pas zeggen:

  ” ‘k heb een vriend!”

–> Zie uitleg eerste alinea bovenaan