Beslissen? – Zondag 29 November 2015, Engelsestraat 30 te Bergen op Zoom.
Beslissen en rechtvaardigen?
Bij wijze van uitzondering, op verzoek en als experiment, besloten wij tijdens onze laatste bijeenkomst ditmaal een Filosofisch café te organiseren op basis van een vooraf gekozen thema – Beslissen en rechtvaardigen?. Met inleiding en uitleg van Ward zullen we een uitdagende middag instappen.
Als inleiding wordt een verhaal van Plato genomen. Een jonge man, ‘Euthyphro’ ontmoet op de trappen van het gerechtsgebouw Socrates. Hij vertelt dat hij zijn vader komt aangeven voor moord.
Tijdens het filosofisch gesprek onderzoeken we of een dergelijk beslissen gerechtvaardigd is.
De middag wordt opgedeeld in 3 blokken van elk ongeveer 30 minuten.
Blok 1 Het verhaal met daarna tijd om alleen of onder elkaar te overleggen wat wij in dergelijk geval zouden doen.
Blok 2 De vragen van Socrates met wederom daarna tijd voor overleg.
Blok 3 Na de pauze gaan wij meer algemeen op de vraagstelling in met o.a. beslissingen van Socrates, Galilei en anderen. Waarop kunnen wij ons baseren bij dergelijke beslissingen.
De Euthyphro is een van de vroege dialogen van Plato, te dateren na 399 v.Chr. Het is een vrij korte tekst die handelt over een ethische kwestie, waarbij getracht wordt te definiëren wat vroomheid is. Socrates steelt zoals gewoonlijk de show. Hij ondervraagt een zekere ‘Euthyphro’, die beweert een expert te zijn in ethiek en theologische kwesties. De dialoog eindigt zonder werkelijke conclusie en zit barstensvol socratische ironie. Socrates poseert als een onwetende student en doet alsof hij van Euthyphro wil leren. In werkelijkheid wil hij Euthyphro ontmaskeren als een onwetende die eigenlijk niets afweet van zijn specialisme. https://nl.wikipedia.org/wiki/Euthyphro_(Plato)
Setting en personages
Socrates is weer de protagonist van deze dialoog. Hij doet zich voor als een eenvoudig man die bekent weinig te weten, zonder materiële bezittingen, iemand die spreekt zoals een man van het volk. Het maakt deel uit van de ironische wijze waarop Socrates zijn gesprekspartner naar een conclusie wil leiden, waarbij hij eerst alle stellige overtuigingen van de zelfverklaarde expert een voor een met de grond gelijkmaakt.
Euthyphro, naar wie de dialoog genoemd is, is zijn gesprekspartner. Een heel orthodox iemand, heel dogmatisch in zijn religieuze opvattingen, overtuigd van zijn grote kennis in ‘heilige zaken’. Deze Euthyphro heeft zijn eigen vader voor het gerecht gebracht omdat deze iemand zou vermoord hebben. We weten overigens niet of deze Euthyphro echt geleefd heeft of gewoon door Plato opgevoerd is als fictief personage.
Meletus, dezelfde die optreedt in de Apologie en verantwoordelijk was voor de aanklacht tegen Socrates en zijn veroordeling. Een nogal onbelangrijke figuur die door Plato onsympathiek wordt afgebeeld. Hij verschijnt niet zelf in deze dialoog, maar zijn naam valt verschillende keren in de loop van het gesprek.