Dogma en ritueel

Op de bijeenkomst van 29 april 2018 waren er 19 deelnemers. De middag was in twee delen, met vóór de pauze een vast onderwerp -vrijmetselarij- en na de pauze filocafé over ’n gekozen onderwerp in relatie tot de vrijmetselarij. De ruimte voor het filocafé huren we al jaren van de vrijmetselaars, maar wat weten we van ze?

Dave Leising (voorlichter) vertelde in een kort verhaal wat de vrijmetselarij inhoudt. Ontstaan in de Middeleeuwen vanuit de gilden is het belangrijkste voor de vrijmetselaar ‘het werken aan jezelf’. De mens is een ruwe steen en door te werken aan jezelf wordt die steen steeds fraaier glad. Dat doe je eigenlijk je hele leven lang. Symboliek en rituelen zijn héél belangrijk evenals het onafhankelijk denken, vrij zijn in de geest. Dat roept nogal eens weerstand op bij de Kerk of bij totalitaire regimes.

Na de pauze kozen we voor: ‘Is een ritueel een dogma?’ De begrippen in de vraag riepen natuurlijk veel vragen op: wat is een ritueel en wat een dogma? Hebben ze wel iets met elkaar te maken? Een ritueel werd aangemerkt als een gebruik, een gewoonte, maar het is ook meer, men heeft waardering voor een ritueel en het heeft spirituele waarde. Maar soms wordt het ook geassocieerd met een gedachteloze handeling of is dat toch meer ‘gebruik’? Een dogma is een dwingend voorschrift uitgevaardigd door een (kerkelijk) gezagsdrager, het accepteren ervan is voorwaarde om lid van een gemeenschap/organisatie te worden. Het is meestal religieus en het meest bekend van de katholieke kerk waarin de paus dogma’s kan uitvaardigen.

Er is een verschil tussen dogma en dogmatisch. Dat laatste ligt toch dicht bij dwangmatig handelen en/of denken. Ritueel handelen – zo vond men- kan dogmatisch zijn. Dogma’s worden makkelijk als negatief ervaren, ze zijn niet te verbinden met ‘vrijheid’.

Er is verschil tussen ‘gebod’ en ‘dogma’. Een gebod kan veranderen, maar een dogma is onveranderlijk. Is een wiskundig axioma dan ook een dogma? Een axioma is een onveranderlijk gegeven in de wiskunde, maar eigenlijk onafhankelijk van menselijk denken/handelen.

Zijn de universele rechten van de mens een dogma? Men kan dat zo stellen, hoewel het niet makkelijk zo zal worden benoemd. Maar ook hier is sprake van een hogere orde (de VN) die een onveranderlijk uitgangspunt heeft vastgesteld en als iemand, een staat, zich er niet aan houdt, kan die persoon, instelling of staat worden veroordeeld door de rechter en/of door de samenleving.

Dogma en rituelen zijn niet echt aan elkaar te koppelen, was overwegend de mening.

Ingebrachte onderwerpen:

Hoe verwezenlijk je jezelf? Is een ritueel een dogma? Waarheid? Wat draagt materialisme bij aan zelfontplooiing? Hoe kan men een goed mens zijn? Wij en zij?