De goed bezochte bijeenkomst van 28 april begon heel speciaal met een gelijke stemming voor twee onderwerpen: ‘Is moraliteit neutraal?’ concurreerde in stemming met 10 tegen 10 tegen ‘Is kunstmatige intelligentie een bedreiging voor de mensheid?’ Het eerste onderwerp haalde het in de volgende stemming royaal, maar het is duidelijk dat velen gevoelig zijn voor de dreiging van de ‘robots’.
Ieder standpunt kent een morele achtergrond, was de openingsopmerking. Dat leidde onmiddellijk tot een discussie over de noodzaak ‘moraliteit’ te definiëren. Maar ook nu werd toch vastgehouden aan de hoofdvraag waarbij tijdens het gesprek helder zal worden hoe moraliteit daarin past. Wel werd duidelijk dat moraal een maatschappij- breed begrip is, ook lastig eenduidig te definiëren. Iedere samenleving kent morele normen, maar ze kunnen overal anders zijn en ook in tijd verschillend. Duizenden jaren geleden dacht men over het doden van een mens absoluut anders dan in onze huidige tijd hoewel we daar in oorlogsomstandigheden (als we ‘goede’ reden hebben) toch ook heel makkelijk mee omspringen.
Geweten is gelijk aan normen en waarden. Met ‘geweten’ worden normen en waarden getoetst. ’t Heeft te maken met de kwaliteit van leven, van samen leven. Hoe wil je zijn als je een morele basis hebt meegekregen en dat betekent dat je handelen soms compromissen oplevert voor een (voor jou) hoger doel. Het gaat daarbij om eigen keuzes die zich vertalen in bv. politiek of geldzaken. Maar uiteindelijk zullen we moeten delen met elkaar.
Hoe ontstaat moraal? Zolang een samenleving bestaat, ontwikkelt deze regels. Die regels zijn vanaf de aanvang meestal praktisch van aard: dood maken van elkaar of bezit stelen tast de groep aan. Bij ons zeggen we dat onze samenleving zich baseert op de Joods- Christelijke cultuur, de regels die deze godsdiensten formuleerden. Niet iedereen is het daar mee eens.
Heel sterk werd benadrukt, dat moraliteit gebonden is aan tijd en plaats. In de 19 e eeuw lag het accent van de ontwikkeling op sociale waarden, nu staan de rechten van het individu centraal. Ook het bedrijfsleven ligt onder het vergrootglas: Is het moreel te verantwoorden dat Shell over de ruggen van de Nigerianen olie wint en dat uit onze naam? Het morele oordeel past zich steeds aan, een eeuw geleden zou deze vraag niet aan de orde zijn.
Deelnemers: 23
Moderator: Karel Saris
Ingediende onderwerpen: Wat is de zin van het leven? Waarom is loslaten moeilijk? Waarin manifesteert zich autoriteit vandaag de dag? Is kunstmatige intelligentie een bedreiging voor de mensheid? Waarom geloven we zo graag des- informatie? Is moraliteit neutraal? Wat doet indoctrinatie met de mens?