Er liepen vandaag – 5 februari 2023 – veel belangstellenden de monumentale deur door van het pand Engelsestraat 30 in Bergen op Zoom. Onze fraaie gespreksruimte zat ‘bomvol’ en de eerste vraag die aan de orde kwam was ‘gaan we de groep splitsen of niet?’. Met zo veel deelnemers hebben we eigenlijk afgesproken om in twee groepen te werken. Nu werd in overleg nog een keer geprobeerd bij elkaar te blijven en na te gaan of deze omvang nog kan…we gaan de ervaring bespreken.
Gekozen werd vandaag voor de vraag ‘Wat doet macht?’ natuurlijk weer een schitterend onderwerp waar je veel kanten mee uit kan, hoewel de eerste reacties toch negatief waren: ‘‘Macht’ is gevaarlijk, wordt té vaak misbruikt en daarvan zijn er voorbeelden te over.’ Er zijn heel veel mensen op de wereld die lijden onder machtsmisbruik. Als iemand macht heeft over anderen of over de situatie dan is tegenwicht bieden erg moeilijk zo niet onmogelijk.
Maar, toen kwamen er ook andere, positieve geluiden die één ding gemeen hadden: je kunt niet zonder macht. Macht heb je nodig om snel iets te bereiken, om een groep te sturen, om een land te besturen, om dat wat je afspreekt ook te handhaven en om een ingewikkeld en/of gevaarlijk proces richting te geven, om ongelukken te voorkomen. Macht kan veiligheid en zekerheid bieden, kwam diverse keren terug in de opmerkingen. Legio duidingen dus, waarin macht als positief wordt beoordeeld, maar… macht mag niet worden misbruikt. Dat gevaar werd algemeen gedeeld, dan gaat het gelijk mis en slaan de positieve kanten om in negatieve. ‘Macht mag niet ten koste gaan van de ander…?’ werd gesteld. ‘Maar kan dat wel?’ luidde ‘n reactie.
Als je echt macht hebt, kun je daar dan los van komen? ‘Macht is goed als je een tegenmacht hebt…er moet sprake zijn van een balans,’ was ook een terugkerende opvatting. ‘Ja, ‘evenwicht’ is belangrijk’ werd aangevuld.
Over het algemeen gingen de voorbeelden en opmerkingen over macht ‘ver weg’, niet zo zeer de eigen machtsuitoefening. Maar een vraag in de meer persoonlijke richting, leverde voorbeelden op als een vader die z’n gezin in de greep heeft, echtscheidingen zijn vaak het gevolg van (grote) machtsverschillen, in je werk kan de leidinggevende een goede sfeer creëren, maar ook terreur uitoefenen. In je buurt kan er iemand zijn die z’n macht laat gelden… ‘Maar als er iemand ongewenste macht over je uitoefent, dan laat je dat toch ook toe?’, was een vraag. Maar het is natuurlijk ook niet altijd makkelijk om er tegenin te gaan… als kind tegenover je vader, als werknemer tegenover je baas, als vrouw tegenover je gewelddadige partner.
Macht wordt niet alleen uitgeoefend tussen mensen, werd door diverse deelnemers opgemerkt. ‘Je hebt de macht van de natuur!’ Er ontstond een gesprek in hoeverre we helemaal deel zijn van die natuur. Reageren we precies zoals dieren…zijn we dieren? In hoeverre hebben wij ook weer macht over de natuur. Op dat laatste werd diverse keren gewezen: ‘we putten de natuur helemaal uit, misbruiken de natuur voor onze eigen behoeften en dat zonder grenzen!!’ Een deelnemer vulde verontwaardigd aan: ‘we weten dat dit helemaal mis gaat en we doen er eigenlijk helemaal niets tegen of minstens veel te weinig. We gaan gewoon dom door!’ ’Ja, maar da’s ook onmacht’ aldus ’n reactie.
Ook binnen groepen van dieren wordt macht uitgeoefend, zo werd gesteld. Kijk bijvoorbeeld naar groepen apen waarin er één echt de baas is en dat komt ook bij andere diersoorten voor. De mens is volledig deel van de natuur, dus gewoon een dier, was een veelgehoorde opmerking. Onze misbruik van de natuur is echt machtsmisbruik, zoveel is wel duidelijk!
‘Macht is een onontkoombaar deel van de mens’, was een duidelijk statement. Iedere mens oefent op zijn of haar manier macht uit, soms zo’n klein beetje of zo geraffineerd dat het niet meer herkend wordt. Mensen die gaan zeuren of van stemming veranderen wanneer ze geen gelijk krijgen, overtuigingskracht…zelfs op school door de leerkracht…? Dat riep veel mededogen op, maar je moet ook wel overtuiging inzetten om iets te bereiken. De meeste deelnemers vonden ‘macht’ wel een onontkoombare eigenschap van de mens, het zit in onze natuur om, als we betrokken zijn, macht uit te oefenen om verandering te bereiken of om onze situatie te verbeteren. Een deel van onze overlevingsstrategie, zo werd gesteld.
In een rondje over ‘wat doet macht nou met je?’ werd lachend geantwoord ‘macht is ook lekker!’ Een pure menselijke reactie.
Aantal deelnemers: 34
Moderator: René Hendrickx
Ingediende onderwerpen: Wat doet liefde met de mens? Wat is voorkennis? Wat doet macht? Wat is het nut van groeperen? Waar ben je thuis? Is goed ook juist? Wanneer moet je stoppen met helpen? Is geweld slecht?