In onze bijeenkomst van 26 mei 2019 is gekozen voor ‘Is humor waardevol?’ en de indieners lichtte toe: In Latijns- Amerika zijn mensen veelal positief gestemd, ze lachen hun zorgen weg, zien vooral het positieve en de humor. Daarmee lijkt humor een vorm van getransformeerde droefheid, een manier om afstand te nemen. In Nederland zijn we geneigd naar een meer sarcastisch gevoel voor humor. Wat maakt het onderscheidt en is humor een tool?
Vrij snel in het gesprek kwamen we erop dat humor ofwel een tool kan zijn dan wel een mindset. Rationele humor versus een gevoel van welbevinden, een ‘pluk de dag’- mentaliteit, lichtvoetigheid des levens. Zou dat laatste aangeleerd of aangeboren zijn? Als humor ingezet wordt als een tool, dan zou het vanzelfsprekend zijn dat je een mens of dier tegenover je moet hebben om die humor mee te delen. Ook de mate van eigen interpretatie, referentiekader en opvoeding lijkt bepalend in de beleving van humor. Maar zegt ook iets over of we het als humor kunnen classificeren.
Een korte optelsom omtrent de functionaliteiten van humor leerde ons het volgende:
Humor geeft relativisme
Humor stelt de geest in staat om meer ontvankelijk te zijn
Humor ontspant
Humor wordt ingezet om lijden te voorkomen
Humor kan worden ingezet om politieke ideeën ontvankelijk te maken (satire)
Maar bovenal: Humor is een vorm van contact maken. Onbevangen, zonder bagage, een moment van plezier.
Maar als humor zo waardevol is, wanneer verliest het dan haar waarde? De beste omschrijving leek zich te vangen in ‘als men moet lachen als een boer met kiespijn’. Als de intentie niet meer zuiver is, wat uiteraard ook nog eens afhankelijk is van de intentie van de zender en de interpretatie van de ontvanger. Ook werd geopperd dat humor zijn waarde verliest als het ingezet wordt om gewin te creëren.
En wat als humor wordt ingezet om op te komen voor een algemeen belang? De tekeningen van Charlie Hebdo zijn daarbij ter sprake gekomen. Wat als humor ingezet wordt om een maatschappelijk issue aan de kaak te stellen die anders direct werd afgedaan als discriminatie en elke vorm van debat strandt in hoogoplopende strijd? Het heeft weliswaar levens gekost maar was de humor waardevol in het grotere plaatje? Was het niet in een keer helder waar alle pijn zit?
25 november 2018 ging het filosofisch gesprek over het topic ‘wat is respect’. Dit woord is vaak genoemd in dit filosofisch gesprek. Humor lijkt te eindigen daar waar we respect verliezen. Het gesprek van november hebben we afgesloten met: ‘Respect, empathie en liefde zijn smeermiddelen om met elkaar om te gaan in deze maatschappij’. Aan dit rijtje mogen we nu ook ‘humor’ toevoegen.
Moderator: Jap Voorbraak
Aantal deelnemers: 27
Ingebrachte onderwerpen: Is humor waardevol? Is positiviteit waardevol? Is angst onze drijfveer? Wanneer wordt eigen wil schadelijk? Wat doet indoctrinatie met de mens? Wat is de invloed van materialisme op ons bestaan? Wanneer is er een dilemma?
April was de maand van de filosofie ter gelegenheid waarvan een zéér lezenswaardig boekje is uitgebracht ‘over humor, kwetsbaarheid en solidariteit’ (onderschrift) geschreven door Tim Fransen met als titel ‘Het leven als Tragikomedie’! Tim Fransen (1988) is cabaretier en studeerde psychologie en filosofie.